Η γρίπη είναι γρίπη

Για πρώτο post στο blog αυτό, επέλεξα να τονίσω κάτι το αυτονόητο.

Η γρίπη είναι γρίπη

Δεν είναι χολέρα, δεν είναι κίτρινος πυρετός, δεν είναι Ebola.

Είναι γρίπη, κυκλοφορούσε γύρω μας πάντα και θα συνεχίσει να κυκλοφορεί, και όλοι αρρωσταίνουμε από αυτή.

Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε οτι άλλο γρίπη και άλλο το κοινό κρυολόγημα. Η γρίπη προκαλείται από τον ιό της γρίπης ενώ το κοινό κρυολόγημα ή αυτό που αποκαλούμε «ίωση» προκαλείται από μια πλειάδα άλλων ιών που μεταδίδονται με το αναπνευστικό.

Η νόσος που προκαλείται από τον ιό της γρίπης λέγεται… γρίπη.

Τα συνηθέστερα συμπτώματά της είναι ο πυρετός και ο βήχας. Μπορεί επίσης να χαρακτηρίζεται από πόνους στους μύες (οι οποίοι μπορεί να επιμένουν για καιρό μετά την ανάρρωση του ασθενούς), αδυναμία, πονόλαιμο και ένα γενικό αίσθημα κακουχίας. Ορισμένα στελέχη του ιού μπορεί να προκαλέσουν και συμπτώματα από το γαστρεντερικό (δηλαδή εμετούς ή διάρροιες), ιδιαίτερα στα παιδιά, όμως αυτό δεν είναι το πλέον σύνηθες.

Η γρίπη μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με σταγονίδια από το αναπνευστικό, π.χ. όταν φταρνιζόμαστε. Η γρίπη κυκλοφορεί όλο το χρόνο, όμως η μετάδοσή της ευνοείται τους χειμερινούς μήνες, λόγω του συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Έτσι μιλάμε για «εποχική γρίπη» και για «περίοδο εποχικής γρίπης», καθώς η δραστηριότητά της (ο αριθμός όσων νοσούν) αυξάνεται ραγδαία το φθινόπωρο, και πέφτει την άνοιξη.

Σημειώστε επομένως οτι: γρίπη έχουμε κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει χρονιά που το χειμώνα να μην έχουμε γρίπη στην κοινότητα. Αυτό είναι γνωστό στον κόσμο, αλλά αυτή την εποχή δείχνει να το έχουμε ξεχάσει.

Η γρίπη σα νόσος έχει μια ιδιαιτερότητα. Προκαλεί ήπια νόσο, ήπια συμπτώματα, αλλά τα προκαλεί σε πολύ κόσμο. Κάθε χρόνο μεγάλα τμήματα του πληθυσμού (εκατομμύρια άνθρωποι) κολλάνε γρίπη κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Αυτό, παραδόξως, δε συμβαίνει επειδή ο ιός είναι πολύ μεταδοτικός. Δεν είναι. Κάθε ασθενής με γρίπη μεταδίδει τη νόσο μόνο σε άλλα 1-2 άτομα κατά μέσο όρο. Αντίθετα π.χ. ένας ασθενής με ιλαρά θα μεταδώσει κατά μέσο όρο τη νόσο σε 16 άτομα. Όμως στην περίπτωση της γρίπης αυτή η μετάδοση γίνεται πολύ γρήγορα, μόλις σε 3 ημέρες. Έτσι μια επιδημία γρίπης έχει τη δυνατότητα να εξαπλώνεται πολύ γρήγορα στην κοινότητα.

Όταν λοιπόν κολλάνε γρίπη πάρα πολλά άτομα, είναι λογικό να υπάρχουν και μερικά που επειδή έχουν εξασθενημένη υγεία, την περνάνε πιο βαριά. Κάθε χρόνο, παγκοσμίως, πεθαίνουν πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τη γρίπη και τις επιπλοκές της, κυριότερη των οποίων είναι η δευτεροπαθής πνευμονία. Αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο, και ΔΕΝ αλλάζει, παρά τις προόδους της επιστήμης. Να το ξαναπώ για να το εμπεδώσουμε:

Κάθε χρόνο, πεθαίνουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παγκοσμίως από γρίπη.

Αυτό γίνεται επειδή ακριβώς νοσούν πάρα πολλά άτομα. Συγκεκριμένα η θνητότητα της εποχικής γρίπης υπολογίζεται στο 0,1-0,2%. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει οτι αν π.χ. στα 11 εκατομμύρια προσβάλλεται κάθε χρόνο το 10% του πληθυσμού από γρίπη (ένα λογικό νούμερο) και πεθαίνει το 0,1%, έχουμε ΚΑΘΕ χρόνο στη χώρα μας 1100 θανάτους από τη γρίπη και τις επιπλοκές της.

Μια ανακεφαλαίωση πριν πάμε παρακάτω:

1. Η γρίπη προκαλεί ήπια νόσο
2. Η γρίπη προσβάλλει κάθε χρόνο μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, κυρίως τους χειμερινούς μήνες
3. Η γρίπη προκαλεί θανάτους κάθε χρόνο σε ένα μικρό ποσοστό

Ο ιός της γρίπης δεν είναι ένας και μοναδικός, αλλά είναι μια οικογένεια ομοειδών ιών που χαρακτηρίζονται από πολλούς τύπους (π.χ. A, B και C) και υποτύπους (Η1Ν1, Η3Ν2, Η5Ν1, κλπ). Ακόμη και ιοί του ίδιου υπότυπου παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά. Μάλιστα δεν προσβάλλουν όλοι οι ιοί τον άνθρωπο. Κάποια «στελέχη» του ιού προσβάλλουν τα πτηνά, άλλα στελέχη προσβάλλουν τους χοίρους, άλλα προσβάλλουν τα άλογα, τις γάτες, κλπ.

Τα διάφορα στελέχη του ιού όμως έχουν την ικανότητα να ανταλλάσουν μεταξύ τους γενετικό υλικό, με αποτέλεσμα να προκύπτουν νέα, ανασυνδυασμένα όπως λέγονται, στελέχη. Ο όρος μεταλλαγμένα είναι λανθασμένος: ο ιός στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν μεταλλάσεται αλλά ανασυνδυάζεται.

Γι’ αυτό κάθε χρόνο τα στελέχη γρίπης που κυκλοφορούν στην κοινότητα και προσβάλλουν τον άνθρωπο είναι διαφορετικά. Γι’αυτό και το εμβόλιο της εποχικής γρίπης γίνεται κάθε χρόνο και είναι διαφορετικό από χρονιά σε χρονιά. Γι’αυτό και όποιος νοσεί κάθε χρόνο από γρίπη, του χρόνου δεν έχει ανοσία (δηλαδή αντισώματα) και μπορεί να ξανανοσήσει.

Προσέξτε λοιπόν τι γίνεται:

Όσο πιο διαφορετικός είναι κάθε χρονιά ο ιός της γρίπης, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, τόσο πιο πολλοί άνθρωποι νοσούν από τη γρίπη, και τόσο πιο μεγάλη είναι η επιδημία της εποχικής γρίπης τη χρονιά εκείνη.

Αυτό έχει να κάνει με τα αντισώματα. Αν ο ιός διαφέρει λίγο από την προηγούμενη χρονιά, τα αντισώματα που έχουν όσοι νόσησαν πέρσυ τους προστατεύουν απ’το να αρρωστήσουν ξανά. Αντίθετα αν ο ιός διαφέρει πολύ, τα αντισώματα της προηγούμενης χρονιάς δεν προστατεύουν από τον ιό της φετινής χρονιάς.

Μαντέψτε λοιπόν πότε σημειώνονται πανδημίες (δηλαδή μεγάλες επιδημίες): όταν ο ιός διαφέρει πολύ από την προηγούμενη χρονιά, ή όταν παρουσιάζεται ένα ολοκαίνουργιο ανασυνδυασμένο στέλεχος. Αυτό έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν. Οι μεγαλύτερες πανδημίες έγιναν το 1918, το 1959 και το 1968. Έχουν όμως γίνει και πολλές μικρότερες, π.χ. το 1999, με τις οποίες βέβαια δεν ασχολήθηκαν τα κανάλια. Τις χρονιές εκείνες νόσησαν αρκετά περισσότερα άτομα, και αντίστοιχα πέθαναν περισσότερα άτομα απ’ ότι συνήθως.

Αυτό είναι που συνέβη και φέτος. Έχει προκύψει ένας καινούργιος ιός γρίπης, η «γρίπη των χοίρων» όπως συνηθίσαμε να τη λέμε στην καθημερινότητα. Ο πληθυσμός δεν έχει αντισώματα για τον ιό αυτό, γιατί είναι καινούργιος. Έτσι περιμένουμε το φθινόπωρο να νοσήσουν περισσότερα άτομα, και να πεθάνουν περισσότερα άτομα.

Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια της προέδρου του ECDC (European Centre for Disease Control and Prevention), του ευρωπαϊκού ΚΕΕΛΠΝΟ δηλαδή, Zsuzanna Jakab:

«Life goes on as normal across Europe and national public health authorities are preparing for the influenza season this autumn to be potentially more complex than usual.»

(από: http://ecdc.europa.eu/en/health_content/Articles/article_20090611.aspx)

Αυτά για να έχουμε μια ιδέα του τι συμβαίνει.

Κλείνοντας, το πρώτο αυτό post είναι λίγο πιο μακρύ από ότι σκοπεύω να είναι τα επόμενα. Αυτό γιατί πρέπει να οριοθετηθούν μερικές βασικές εισαγωγικές γνώσεις, για να καταλαβαίνουμε για ποιό πράγμα μιλάμε. Όλα τα επόμενα post θα κάνουν συχνές αναφορές εδώ.

Καλή ανάγνωση…